Zebranie Członków Stowarzyszenia Metropolia Krakowska przyjęło uchwałę w sprawie opracowania strategii ponadlokalnej pn. Strategia Metropolia Krakowska 2030. Zgodnie z treścią uchwały, Gminy Metropolii Krakowskiej, jako priorytetowe zadanie uznały opracowanie strategii rozwoju ponadlokalnego, która ma na celu w szczególności:
1. określenie celów strategicznych na rzecz zrównoważonego rozwoju Metropolii Krakowskiej,
2. ustalenie kierunków działań, dalszego rozwoju współpracy i integracji Gmin Metropolii Krakowskiej,
3. określenie ram finansowych i źródeł finansowania celów strategicznych służących rozwojowi Metropolii Krakowskiej do 2030 r.,
4. opisanie modelu koordynowania, monitorowania i wdrażania zadań określonych w Strategii.

Strategia będzie podstawą prowadzenia polityk rozwoju w Gminach Metropolii Krakowskiej, w częściach dotyczących współpracy i inwestycji o charakterze metropolitalnym.

KROK 1: DANE ILOŚCIOWE – Metropolia w liczbach

W celu stworzenia bazy danych o Metropolii Krakowskiej wykonaliśmy szereg diagnoz i analiz. Na tym etapie prac, powstało wiele opracowań diagnostycznych, które opisują sytuację finansową gmin Metropolii Krakowskiej, wskaźniki społeczno-gospodarcze, wyzwania planowania przestrzennego oraz to, jak wskaźniki opisujące jakość życia kształtują się na naszym terenie w porównaniu do innych obszarów funkcjonalnych w kraju. Przeprowadziliśmy też analizę polityk i programów wyższego szczebla na poziomie europejskim, krajowym i regionalnym, aby mieć pełną świadomość określonych w nich priorytetów i celów.

Wyniki przeprowadzonych analiz, zaprezentowane zostały w raportach:

1. Raport z analizy finansowej 15 gmin wchodzących w skład Stowarzyszenia Metropolia Krakowska
2. Metropolia Krakowska – obraz terytorium
3. Analiza benchmarkingowa Metropolii Krakowskiej na tle wybranych obszarów funkcjonalnych miast wojewódzkich
4. Wyzwania planowania przestrzennego w Krakowskim Obszarze Funkcjonalnym (Metropolii Krakowskiej)
5. Raport na podstawie przeprowadzonej analizy dokumentów, opracowań i stron internetowych na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym, ponadlokalnym i lokalnym w kontekście identyfikacji dziedzin współpracy, celów i priorytetów rozwoju miejskich obszarów funkcjonalnych

KROK 2: DANE JAKOŚCIOWE – spojrzenie ekspertów

W związku z tym, że wyzwania i zadania o charakterze metropolitalnym nie były dotychczas identyfikowane, uznaliśmy, że powinny one zostać określone w oparciu o wiedzę ekspercką, w tym pozyskaną od pracowników gmin Metropolii Krakowskiej. W tym celu zorganizowaliśmy szereg działań o wydobywczym charakterze.

Podczas tego etapu prac nad Strategią odbyły się m.in.:

1. spotkanie wydobywcze skarbników;
2. spotkania Forum Rozwoju Metropolii Krakowskiej;
3. spotkania Forum Gospodarki Przestrzennej;
4. spotkania Forum Oferty Czasu Wolnego;
5. I Forum Metropolii Krakowskiej, w którym udział wzięło ponad 170 przedstawicieli gmin SMK oraz innych instytucji, takich jak: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Krakowski Park Technologiczny czy Inicjatywa Jaspers. WIĘCEJ O FORUM PRZECZYTASZ TUTAJ

Dzięki realizacji wszystkich opisanych powyżej działań, zapewniono pracom diagnostycznym silny charakter ekspercki i partycypacyjny. W wyniku prac, wyłonionych zostało 7 dziedzin współpracy metropolitalnej i zdefiniowano kluczowe wyzwania stojące przez Metropolią Krakowską w perspektywie 2030 roku. Dla przejrzystości procesu i utwierdzenia się w wyborze kluczowych priorytetów rozwoju Metropolii Krakowskiej, zweryfikowano je w świetle zebranych danych.

Tym samym, dzięki podjęciu wszystkich wymienionych powyżej kroków, rozwój obszaru funkcjonalnego planowany będzie zgodnie z paradygmatem „smart governance” i zasadami projektowania polityki opartej na dowodach („evidence-based policy”). Zapewniając, w

 procesie podejmowania decyzji, stałą i szeroką partycypację przyszłych realizatorów działań, które zapisane zostaną w Strategii, zapewniamy wysoki poziom szans na ich skuteczne wdrażanie. Ponadto, takie podejście pozwoli na zapewnienie element adaptowalności Strategii (reagowania na zmiany w otoczeniu), który będzie monitorowany i ewaluowany z udziałem ww. grona.

KROK 3: SYNTETYZACJA – najistotniejsze wnioski

Kolejnym krokiem było przygotowanie 7 raportów syntetycznych, poświęconych poszczególnym dziedzinom współpracy tj. mobilność, środowisko i przestrzeń, usługi społeczne, edukacja, gospodarka, kultura czasu wolnego oraz inteligentne zarządzanie.

Wyniki dotychczasowych analiz zostały dodatkowo uzupełnione o:
– dodatkowe dane statystyczne, pozwalające na jeszcze precyzyjniejsze określenie skali analizowanych zjawisk,
– dane jakościowe, będące wynikiem dotychczas przeprowadzonych prac, w tym spotkań, posiedzeń forów, wywiadów oraz rekomendacji JASPERS,
– kontekst COVID-19 – opis tego w jaki sposób epidemia koronawirusa wpływa na wyzwania w danej dziedzinie.

Raporty diagnostyczne zostały poddane konsultacjom z gminami Metropolii Krakowskiej w pierwszej połowie 2020 roku, a wnioski z konsultacji przełożyły się na uzupełnienie i doprecyzowanie raportów.

KROK 4: PROJEKTOWANIE ROZWIĄZAŃ

Zespół Biura Zarządu Stowarzyszenia Metropolia Krakowska sięgnął po wywodzącą się z branży kreatywnej metodę Design Thinking – zwaną metodą twórczego rozwiązywania problemów. W naszym przypadku, bazuje ona przede wszystkim na głębokim zrozumieniu potrzeb odbiorców strategii. Niezwykle ważne w tym procesie jest ciągłe weryfikowanie założeń, powtarzalne testowanie proponowanych zapisów i rozwiązań, tak by dobrze zdefiniować wyzwania, którym Stowarzyszenie Metropolia Krakowska ma sprostać,  oraz adekwatne zdefiniowanie celów, które ma osiągnąć.

Dlatego też, praca nad poszczególnymi dziedzinami, w tym formułowanie priorytetów, celów i zadań dla Metropolii Krakowskiej, prowadzona była poprzez:
1) przeprowadzenie blisko 100 wywiadów pogłębionych, zrealizowanych z wykorzystaniem metodyki Design Thinking oraz metody foresight (zastosowanie tej techniki pozwoliło na jeszcze lepsze, trafniejsze zaplanowanie kierunków interwencji w długim horyzoncie czasowym, dzięki wiedzy o trendach, zjawiskach i prognozach w danej dziedzinie);
2) wewnętrzne sesje kreatywne, służące sklastrowaniu kluczowych obserwacji dotyczących wyzwań w danej dziedzinie oraz pomysłów na rozwiązania;
3) panele eksperckie, podczas których poddano konsultacjom z ekspertami wypracowane w ramach pracy zespołu cele i rozwiązania (w panelach eksperckich wzięło udział ponad 100 uczestników);
4) konsultacje on-line, skierowane do pracowników wszystkich urzędów gmin SMK odpowiedzialnych za dany zakres tematyczny oraz przedstawicieli instytucji działających w ich otoczeniu.

Wszystkie wyniki przeprowadzonych prac, zostały zebrane w raportach zbiorczych, poświęconych poszczególnym dziedzinom współpracy. Raporty stanowią także zapis dyskusji prowadzonych podczas e-paneli eksperckich. Raporty zbiorcze zostały poddane konsultacjom z gminami Metropolii Krakowskiej końcem 2021 roku, a wnioski z konsultacji przełożyły się na uzupełnienie i doprecyzowanie raportów.

KROK 5: OPRACOWANIE SYSTEMU WDRAŻANIA

System realizacji Strategii został wypracowany metodą partycypacyjno-ekspercką z zaangażowaniem członków Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia oraz zastępców wójtów, burmistrzów i Prezydenta Miasta Krakowa. System realizacji znalazł swoje odzwierciedlenie w szeregu uchwał, podjętych w styczniu 2021 roku, dotyczących:
– zmiany Statutu Stowarzyszenia Metropolia Krakowska,
– przyjmowania Planów działania określających szczegóły i harmonogram realizacji kierunków działań wskazanych w Strategii,
– zasad opracowania i realizacji Rocznych Programów Prac Stowarzyszenia Metropolia Krakowska oraz
– zespołów roboczych ds. współpracy metropolitalnej.

Jednym z kluczowych elementów systemu wdrażania Strategii Metropolia Krakowska jest powołanie w każdej z gmin członkowskich zespołu roboczego ds. współpracy metropolitalnej. W III kwartale 2021 roku, we wszystkich gminach odbyły się spotkania inaugurujące pracę zespołów metropolitalnych oraz wprowadzające do realizacji wspólnej strategii.

KROK 6: POSZUKIWANIE FINANSOWANIA

Na tym etapie, zmapowano potencjalne źródła finansowania projektów, planowanych do realizacji w ramach strategii. W źródłach finansowania, uwzględnione zostały instrumenty dostępne dla jednostek samorządu terytorialnego, na poziomie regionalnym, krajowym oraz europejskim oraz inne mechanizmy i formuły finansowania zadań, takie jak partnerstwo publiczno-prywatne.

WSPARCIE

Aby zapewnić merytoryczne wsparcie w pracach nad Strategią i zachować kierunek prac zgodny z przyjętymi na poziomie europejskim standardami planowania, Metropolia Krakowska podjęła współpracę z ekspertami Smart Development Division JASPERS  (Europejski Bank Inwestycyjny). JASPERS udziela wsparcia doradczego w zakresie zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju obszarów miejskich. Eksperci, z którymi nawiązaliśmy współpracę, na bieżąco weryfikowali efekty prowadzonych prac i wskazywali na nieścisłości, bądź wątki wymagające pogłębienia lub doprecyzowania.

Kierunkowe oraz finansowe wsparcie w procesie przygotowania Strategii zapewnił ponadto Departament Regionalnych Programów Operacyjnych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.