Pomoc obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym – założenia specustawy
14.03.2022
12 marca 2022 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Specustawa reguluje m.in. kwestie związane z legalnością pobytu ukraińskich uchodźców w Polsce, a także udzielaną im pomocą.
Główne założenia wynikające z ustawy:
LEGALIZACJA POBYTU:
- legalny pobyt obywatela Ukrainy, który w wyniku działań wojennych został zmuszony do opuszczenia swojego kraju pochodzenia i wjechał legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. trwa 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r.
- legalny będzie także pobyt dzieci urodzonych już w Polsce przez obywatelki Ukrainy, które uciekły przed wojną
- po upływie 9 miesięcy uchodźcy, których pobyt uznano za legalny, mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat.
NADANIE NUMERU PESEL
- nadanie numeru PESEL obywatelom Ukrainy pozwoli na realizację szeregu usług publicznych
- przewidziano specjalny tryb uzyskania numeru PESEL na wniosek zawierający katalog podstawowych danych
- wzór wniosku zostanie ogłoszony w Biuletynie Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw informatyzacji. Do wniosku będzie dołączana fotografia osoby, której numer PESEL jest nadawany, i zostaną pobrane jej odciski palców. Organ gminy może zapewnić obywatelowi Ukrainy nieodpłatne wykonanie fotografii.
- zadanie to jest będzie zadanie zleconym z zakresu administracji rządowej
- numer PESEL zostanie nadany po ustaleniu tożsamości osoby w oparciu o dostępne (w tym unieważnione) dokumenty jak paszport, dowód osobisty, ale także Karta Polaka, czy prawo jazdy. W przypadku dzieci dopuszcza się także akt urodzenia. W skrajnych przypadkach umożliwia się nadanie numeru PESEL na podstawie stosowanego oświadczenia wnioskodawcy.
- w ramach tworzonego rejestru zbierane będą także dane dotyczące daty wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz daty złożenia wniosku o nadanie numeru PESEL.
- w celu ułatwienia dostępu do usług publicznych online przewiduje się, że wraz z nadaniem numeru PESEL obywatele Ukrainy będą mogli uzyskać profil zaufany.
PRACA OBYWATELA UKRAINY NA TERENIE POLSKI
- zezwolenie na zatrudnienie obywatela Ukrainy, którego pobyt został uznany za legalny otrzymuje podmiot powierzający wykonywanie pracy, który w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiadomił za pośrednictwem systemu teleinformatycznego –praca.gov.pl właściwy urząd pracy o powierzeniu mu pracy. Niewypełnienie tych warunków oznacza brak możliwości wykonywania pracy bez zezwolenia na pracę.
- ustawa przewiduje umożliwienie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, na zasadach obowiązujących obywateli polskich, przez obywateli Ukrainy, którzy legalnie przebywają na terytorium Polski
ZAKRES POMOCY UDZIELANEJ PRZEZ WOJEWODĘ
Zgodnie z przepisami ustawy wojewoda może zapewnić pomoc polegającą na:
- zakwaterowaniu;
- zapewnieniu całodziennego wyżywienia zbiorowego;
- zapewnieniu transportu;
- finansowaniu przejazdów środkami transportu publicznego oraz specjalistycznego transportu przeznaczonego dla osób z niepełnosprawnością;
- zapewnieniu środków czystości i higieny osobistej oraz innych produktów.
WSPARCIE DLA RODZIN UKRAIŃSKICH
W celu zapewnienia wsparcia materialnego rodzinom ukraińskim oraz osobom będącym obywatelami Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi, ustawa przewiduje m.in.:
- przyznanie wsparcia z zakresu świadczeń rodzinnych, świadczenia wychowawczego, rodzinnego kapitału opiekuńczego, świadczenia dobry start oraz dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna
- możliwość przyznania świadczeń pieniężnych i niepieniężne, na zasadach i w trybie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Świadczenia te będą przyznawane na podstawie oświadczenia o sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej
- pomoc w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł na osobę, przeznaczonego na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe
- bezpłatna pomoc psychologiczną;
- przyznanie opieki medycznej obejmującej świadczenia opieki zdrowotnej na zasadach i w zakresie, w jakim osobom objętym obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym przysługuje prawo do świadczeń
- przyznanie środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na działania kierowane do niepełnosprawnych obywateli Ukrainy.
ŚWIADCZENIA DLA OSÓB, KTÓRE ZAPEWNIŁY ZAKWATEROWANIE I WYŻYWIENIE OBYWATELOM UKRAINY
- podmioty, w tym osoby fizyczne, które zapewniły zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy będą mogły ubiegać się o świadczenie pieniężne z tego tytułu. Świadczenie to będzie przysługiwać nie dłużej niż za okres 60 dni.
- warunki przyznania świadczenia, maksymalną wysokość świadczenia, warunki przedłużania wypłaty świadczenia zostaną określone w rozporządzeniu Rady Ministrów.
- wniosek o świadczenie pieniężne powinien zawierać:
- imię i nazwisko albo nazwę składającego wniosek
- PESEL lub NIP składającego wniosek
- wskazanie okresu, na jaki zapewniono zakwaterowanie oraz liczby osób przyjętych do zakwaterowania
- imię i nazwisko osoby przyjętej do zakwaterowania i PESEL, jeżeli posiada
- oświadczenie składającego wniosek o zapewnieniu zakwaterowania i wyżywienia
- numer rachunku płatniczego, na który wypłacane będzie świadczenie
- oświadczenie składającego wniosek pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń, że dane zawarte we wniosku są prawdziwe
- adres miejsca pobytu osób przyjętych na zakwaterowanie
- adres poczty elektronicznej i numer telefonu składającego wniosek
- oświadczenie, że za osobę przyjętą do zakwaterowania na wskazany okres nie wypłacono już świadczenia
- oświadczenie podmiotu składającego wniosek, że za okres wskazany w pkt. 3 nie otrzymano dodatkowego wynagrodzenia, w tym za wynajem.