14.10.2022
Dla rozwoju i jakości życia młodego człowieka niebagatelne znaczenie ma wybór szkoły ponadpodstawowej, a w dalszej perspektywie – zawodu. W kontekście zmieniającej się rzeczywistości decyzja w tym zakresie to ogromne wyzwanie dla uczniów i ich rodziców. Z tego względu niezbędne jest odpowiednie wsparcie, w tym dobrze realizowane doradztwo zawodowe, które przygotuje młodzież do funkcjonowania na zmiennym i konkurencyjnym rynku pracy. Możliwości współpracy ponadlokalnej na tym polu są tematem omawianym podczas Forum Edukacji Metropolii Krakowskiej.
Od 2018 r. placówki oświatowe (z wyłączeniem szkół artystycznych) są zobowiązane do organizacji doradztwa zawodowego na wszystkich etapach edukacji. Realizowane jest ono podczas obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego oraz w ramach wizyt zawodoznawczych mających na celu poznanie środowiska pracy w wybranych zawodach. Zobowiązanie to reguluje art. 26a ustawy Prawo oświatowe.
Sposób organizacji doradztwa oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia, a także współdziałania szkoły z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo szkoły określają w swoich statutach.
Przykładem rozwiązania wychodzącego poza wymogi ustawowe jest kompleksowe ujęcie tego zagadnienia w Szkole Podstawowej nr 2 im. Króla Kazimierza Wielkiego w Niepołomicach. Jeszcze w 2017 r. placówka opracowała strategię realizacji działań w tym obszarze, której istotnym elementem jest Program doradztwa zawodowego pn. „Postaw na przyszłość”.
Czynnikiem wyróżniającym działania w obszarze wsparcia orientacji zawodowej młodzieży niepołomickiej jest szeroka współpraca szkół ze środowiskiem pracodawców, w tym z firmami działającymi w ramach Niepołomickiej Strefy Inwestycyjnej.
Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego obejmuje ogół działań mających na celu prawidłowe przygotowanie uczniów do podejmowania decyzji i wyborów co do edukacji, a następnie planów zawodowych. Fundamentem WSDZ są celowe, systematyczne i zaplanowane działania podejmowane przez szkołę w sposób spójny, zgodnie z programem na każdy rok szkolny. Powołany jest zespół doradztwa zawodowego, który pracuje na rzecz uczniów i rodziców, angażując w działania nie tylko kadrę nauczycielską i doradców specjalistycznych, ale także kadrę pomocniczą, samorząd uczniowski, rodziców oraz instytucje partnerskie.
Dobre praktyki Gminy Niepołomice były inspiracją do dyskusji podczas II Forum Edukacji. Dotyczyła ona możliwości współpracy ponadlokalnej w obszarze orientacji zawodowej uczniów szkół podstawowych. – Doradztwo edukacyjno-zawodowe pojawiło się w naszych szkołach około 2011 roku. Gmina Niepołomice wspierała działania szkół i stwarzała możliwości, aby młodzi ludzie mogli poznać współczesny rynek pracy, np. organizując „Targi Pracy i Kariery”. Odwiedzający je mogli porozmawiać z przedstawicielami firm działających w strefie przemysłowej, poznać oferty pracy, spotkać się z doradcą zawodowym z Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej – relacjonował podczas Forum Michał Hebda, zastępca Burmistrza Gminy Niepołomice. – Kolejnym ważnym w tamtych latach działaniem był adresowany do gimnazjalistów projekt „Otwarta firma: pracownik – przedsiębiorca – przedsiębiorstwo”, którego celem było budowanie pozytywnych relacji z lokalnymi firmami – wyjaśnił. Jak podkreślała Anna Kokoszka, doradca zawodowy w SP nr 2 w Niepołomicach, prezentując uczestnikom Forum Program „Postaw na przyszłość”, WSDZ służy przede wszystkim rozwojowi młodzieży. – W ramach WSDZ staramy się stworzyć uczniom jak najlepsze warunki do rozwoju osobistego, do poznania własnego potencjału i spróbowania swoich sił na wielu płaszczyznach związanych z rynkiem pracy – tłumaczyła.
Wśród licznych działań w zakresie wspierania orientacji zawodowej prezentowanych przez przedstawicieli Gminy Niepołomice największe zainteresowanie uczestników Forum wzbudziły:
Bazując na doświadczeniach Gminy Niepołomice, uczestnicy Forum Edukacji podczas prac warsztatowych stworzyli modelowe rozwiązania wspierające rozwój orientacji zawodowej uczniów Metropolii Krakowskiej, możliwe do wdrożenia w ramach współpracy ponadlokalnej. Zaproponowane instrumenty współpracy to m.in. mobilne miasteczko zawodów, metropolitarna sieć doradców zawodowych, baza firm otwartych na współpracę z instytucjami oświatowymi, ponadlokalne targi edukacyjne czy wizyty studyjne umożliwiające poznanie innowacyjnych rozwiązań.
Podczas II Forum Edukacji zasygnalizowana została potrzeba wspólnego działania na rzecz rozwiązań prawnych podnoszących efektywność działań w obszarze doradztwa zawodowego. Realną szansę stanowi przyjęty w sierpniu przez Radę Ministrów „Plan działań w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego na lata 2022-2025”, który zakłada m.in. konieczność aktywnego zaangażowania samorządów lokalnych przez samorząd wojewódzki w opracowanie programów wdrażania Zintegrowanej Strategii Umiejętności oraz priorytetowych kierunków kształcenia w regionach.
